LNG hay khí tự nhiên hóa lỏng, là khí tự nhiên được làm lạnh đến -162°C để chuyển thành dạng lỏng, giảm thể tích 600 lần so với trạng thái khí. Điều này giúp việc vận chuyển và lưu trữ trở nên dễ dàng, đặc biệt qua các đại dương. Trong bối cảnh nhu cầu năng lượng toàn cầu tăng cao và áp lực giảm phát thải khí nhà kính, LNG nổi lên như một giải pháp then chốt trong chuỗi cung ứng năng lượng. Từ sản xuất điện, công nghiệp đến giao thông vận tải, LNG mang lại sự linh hoạt và tính bền vững, định hình tương lai năng lượng sạch. Bài viết này sẽ phân tích lý do LNG trở thành một trụ cột không thể thiếu, nhấn mạnh vào các khía cạnh kinh tế, môi trường và an ninh năng lượng.
Linh hoạt trong vận chuyển và kết nối thị trường
Khí tự nhiên hóa lỏng phá vỡ các rào cản địa lý, cho phép năng lượng được vận chuyển từ các quốc gia sản xuất lớn như Qatar, Úc và Mỹ đến các thị trường tiêu thụ như Nhật Bản, Trung Quốc và Việt Nam. Không giống khí tự nhiên truyền qua đường ống, vốn chỉ khả thi trong khu vực lân cận, LNG được vận chuyển bằng tàu chuyên dụng, mở rộng phạm vi tiếp cận. Năm 2023, thương mại LNG đạt 401 triệu tấn, chiếm 13% giao dịch khí tự nhiên toàn cầu theo báo cáo của IEA. Với hơn 50 quốc gia sở hữu cơ sở hạ tầng tiếp nhận LNG, các khu vực không có đường ống dẫn khí, như Đông Nam Á, vẫn có thể sử dụng nguồn năng lượng này. Chẳng hạn, tại Việt Nam, kho cảng LNG Thị Vải nhập khẩu khí từ Qatar và Úc để cung cấp cho nhà máy điện Nhơn Trạch 3 & 4, đảm bảo nguồn điện ổn định cho khu vực Đông Nam Bộ. Sự linh hoạt này giúp LNG kết nối các thị trường toàn cầu, đáp ứng nhu cầu năng lượng đa dạng.
Đáp ứng nhu cầu năng lượng tăng cao
Nhu cầu năng lượng toàn cầu đang tăng với tốc độ 3-4% mỗi năm, đặc biệt tại châu Á như Trung Quốc, Ấn Độ và các nước ASEAN, theo dự báo đến năm 2030. LNG là nhiên liệu chính cho các nhà máy điện khí, cung cấp nguồn điện ổn định với chi phí cạnh tranh. Ví dụ, Nhật Bản phụ thuộc tới 70% vào LNG để đáp ứng nhu cầu khí tự nhiên. Ngoài ra, LNG còn được sử dụng trong sản xuất phân bón, hóa chất và làm nhiên liệu cho tàu thủy, xe tải, giúp tiết kiệm chi phí so với dầu diesel. Đặc biệt, ở các quốc gia như Trung Quốc và Ấn Độ, LNG đang thay thế than đá trong sản xuất điện, góp phần giảm ô nhiễm không khí. Với vai trò đa năng, LNG đáp ứng nhu cầu năng lượng ngày càng tăng, đồng thời hỗ trợ phát triển công nghiệp và giao thông bền vững.
Giảm phát thải và hỗ trợ chuyển đổi năng lượng
So với than đá và dầu, LNG là một lựa chọn thân thiện với môi trường hơn. Khi sử dụng để sản xuất điện, LNG giảm 50% lượng CO2 so với than và 30% so với dầu, đồng thời gần như không tạo ra SOx và NOx, cải thiện đáng kể chất lượng không khí. Trong bối cảnh năng lượng tái tạo như gió và mặt trời vẫn còn hạn chế về tính ổn định và công suất, LNG đóng vai trò như một nhiên liệu chuyển tiếp, hỗ trợ các quốc gia trong quá trình chuyển đổi năng lượng. Ví dụ, sau khủng hoảng năng lượng năm 2022, Đức đã tăng nhập khẩu LNG từ Mỹ để thay thế than đá. Kết hợp với công nghệ thu giữ carbon (CCS), LNG còn giúp các quốc gia như Việt Nam và Nhật Bản tiến gần hơn đến mục tiêu trung hòa carbon vào năm 2050. Vai trò này khiến LNG trở thành một phần không thể thiếu trong chiến lược giảm phát thải toàn cầu.
Đảm bảo an ninh năng lượng toàn cầu
LNG góp phần tăng cường sự ổn định cho chuỗi cung ứng năng lượng toàn cầu. Bằng cách đa dạng hóa nguồn cung, LNG giúp các quốc gia giảm phụ thuộc vào các đường ống dẫn khí cố định, vốn dễ bị ảnh hưởng bởi địa chính trị. Chẳng hạn, sau xung đột Nga-Ukraine năm 2022, châu Âu đã tăng nhập khẩu LNG từ Mỹ và Qatar để thay thế khí tự nhiên từ Nga. Ngoài ra, LNG có thể được lưu trữ trong các bồn cách nhiệt, cung cấp nguồn dự phòng trong các tình huống khẩn cấp hoặc mùa đông lạnh giá. Thị trường LNG toàn cầu cũng giúp cân bằng cung cầu, giảm nguy cơ khủng hoảng năng lượng. Nhờ những yếu tố này, LNG đảm bảo an ninh năng lượng, đặc biệt trong bối cảnh biến động địa chính trị và nhu cầu năng lượng tăng cao.
Thúc đẩy kinh tế và phát triển công nghiệp
LNG mang lại lợi ích kinh tế đáng kể cho cả các nước xuất khẩu và nhập khẩu. Các dự án LNG, bao gồm kho cảng và nhà máy điện, thu hút đầu tư lớn và tạo ra hàng ngàn việc làm. Ví dụ, dự án kho cảng Thị Vải tại Việt Nam, với vốn đầu tư 285 triệu USD, đã tạo việc làm cho hàng trăm lao động. Trên quy mô toàn cầu, thị trường LNG đạt giá trị 450 tỷ USD vào năm 2023, với các nước xuất khẩu như Qatar (77 triệu tấn/năm) hưởng lợi lớn từ thương mại. LNG cũng cung cấp năng lượng cho các khu công nghiệp, thúc đẩy sản xuất và xuất khẩu, đặc biệt ở các quốc gia như Việt Nam, nơi các khu công nghiệp phụ thuộc vào nguồn năng lượng ổn định. Vai trò kinh tế của LNG giúp củng cố vị trí của nó trong chuỗi cung ứng năng lượng toàn cầu.
Thách thức của LNG trong chuỗi cung ứng
Dù mang lại nhiều lợi ích, LNG cũng đối mặt với một số thách thức. Việc xây dựng cơ sở hạ tầng như kho cảng, tàu vận chuyển và nhà máy tái hóa khí đòi hỏi chi phí đầu tư lên đến hàng tỷ USD. Chẳng hạn, kho cảng LNG Bạc Liêu tại Việt Nam có chi phí ước tính 4 tỷ USD. Ngoài ra, rò rỉ metan trong quá trình khai thác và vận chuyển có thể làm giảm lợi ích môi trường, vì metan là khí nhà kính mạnh gấp 25 lần CO2. Giá LNG cũng biến động, dao động từ 14-16 USD/MMBtu năm 2025, chịu ảnh hưởng từ địa chính trị và nhu cầu mùa vụ. Cuối cùng, sự phát triển của năng lượng tái tạo, với chi phí ngày càng giảm, có thể làm giảm vai trò của LNG trong dài hạn. Những thách thức này đòi hỏi các giải pháp công nghệ và chính sách để duy trì vị thế của LNG.
LNG là một trụ cột quan trọng trong chuỗi cung ứng năng lượng toàn cầu nhờ khả năng vận chuyển linh hoạt, đáp ứng nhu cầu năng lượng tăng cao, giảm phát thải và đảm bảo an ninh năng lượng. Tại Việt Nam, các dự án như kho cảng Thị Vải và nhà máy điện Nhơn Trạch 3 & 4 minh chứng cho vai trò của LNG trong chuyển đổi năng lượng. Dù đối mặt với thách thức về chi phí, rủi ro môi trường và cạnh tranh từ năng lượng tái tạo, LNG vẫn sẽ là giải pháp chiến lược trong thập kỷ tới, hỗ trợ các quốc gia đạt mục tiêu Net-Zero 2050. Để tìm hiểu thêm về LNG và các dự án LNG tại Việt Nam, bạn có thể tham khảo các bài viết của chúng tôi về LNG.
